Theo các cụ trong làng kể lại, vào khoảng giữa thế kỷ XIX, Linh Địa Trại Gáo – Đền thánh Antôn vốn là một trang trại của Nhà Chung, được dùng để trồng lúa và chăn nuôi gia súc. Cách Đền Thánh Antôn hiện nay khoảng hơn 1 km về phía Đông Bắc, Nhà Chung khi ấy có một kho chứa lúa, nên người ta gọi vùng này là “Trại Gạo”. Trải qua thời gian, tên gọi dần bị đọc trệch thành “Trại Gáo”, và từ đó, tên ấy được dùng cho đến nay.
Khi mới hình thành, nơi đây chỉ có vài gia đình Công giáo sinh sống, làm công cho Nhà Chung. Sau đó, các linh mục từ Tòa Giám mục Xã Đoài đã đưa những người nghèo khổ từ nhiều nơi khác về để cùng lao động và lập nghiệp. Khi số tín hữu tăng lên khoảng mươi hộ, các ngài đã dựng một nhà nguyện nhỏ tại xóm Nhà Hốm, bên cạnh kho lúa của Nhà Chung, để người dân có nơi cầu nguyện và tham dự Thánh lễ.
Do sống trong vùng trũng ẩm thấp, nhiều người thường xuyên đau ốm, nên một số gia đình đã chuyển nhà lên khu đồi cao hơn, cách đó hơn một cây số về phía Tây. Dù nơi ấy còn rậm rạp, âm u, nhưng họ hy vọng ở nơi cao ráo sẽ đỡ bệnh tật hơn. Quả đúng như vậy, những gia đình chuyển lên đồi đều khỏe mạnh hơn trước, khiến nhiều người khác cũng dời theo. Dần dần, cộng đoàn trên triền đồi trở nên đông đúc, trở thành điểm quy tụ của lòng tin và đời sống Kitô hữu.
Nhận thấy đời sống của giáo dân nơi đây còn khó khăn, các linh mục đã khuyến khích họ noi gương Thánh Antôn Padôva, vị Thánh nổi tiếng yêu chuộng sự khó nghèo và được muôn dân tôn kính là “vị thánh hay làm phép lạ”. Vì thế, các ngài đã chọn Thánh Antôn Padôva làm Quan thầy cho giáo họ Trại Gáo, đặt cộng đoàn nhỏ bé này dưới sự bảo trợ của ngài.
Năm 1898, các cha thừa sai quyết định mua một pho tượng Thánh Antôn bằng thạch cao từ Pháp để đưa về lập đền thờ. Sau nhiều tháng trời di chuyển bằng đường thủy, tượng Thánh Antôn được rước về đến Nhà Chung Xã Đoài. Từ đây, người ta tiếp tục dùng đò để đưa tượng lên Trại Gáo.
Phép lạ đầu tiên tại vùng đất Trại Gáo
Khi đoàn rước đến cuối làng Thanh Hương, các tín hữu bắt đầu kiệu tượng Thánh Antôn đi bộ về Trại Gáo. Khi đến địa điểm Đền Thánh hiện nay, đoàn dừng lại nghỉ để lấy sức tiếp tục khiêng tượng lên đỉnh núi – nơi ban đầu các cha dự định sẽ xây đền. Tuy nhiên, sau khi nghỉ xong, tượng Thánh không thể nhấc lên được dù đã huy động thêm nhiều người. Kỳ lạ hơn, mọi dây khiêng đều đứt liên tiếp, khiến ai nấy đều kinh ngạc và kính sợ.
Nhận ra đây có thể là dấu chỉ Thánh Antôn muốn ở lại nơi này, các linh mục và giáo dân đã đồng thuận dựng Đền Thánh ngay tại chỗ tượng dừng lại. Ngôi đền đầu tiên được xây dựng bằng gỗ, dài 18 mét, rộng 12 mét, đơn sơ nhưng tràn đầy lòng mến. Đây cũng là phép lạ đầu tiên được ghi nhận tại vùng đất Trại Gáo – một minh chứng sống động cho sự hiện diện và cầu bầu của Thánh nhân.
Sau khi Đền Thánh được hoàn thành, ngày càng nhiều tín hữu đến sinh sống quanh khu vực linh địa. Nhiều gia đình ở vùng thấp cũng chuyển lên đồi để an cư, và đến năm 1976, chính quyền đã chính thức di dời toàn bộ dân cư khỏi vùng đất trũng nhằm đảm bảo sức khỏe và mở rộng đất canh tác.
Đến nay, giáo họ Trại Gáo có hơn 210 hộ với 1.080 nhân danh. Tiếng lành đồn xa, nhiều người trong vùng, cả giáo lẫn lương, khi gặp khó khăn, đau ốm đều tìm đến cầu khấn Thánh Antôn. Rất nhiều người đã nhận được ơn lành từ Chúa qua lời chuyển cầu của ngài. Danh tiếng “Thánh Antôn Trại Gáo hay làm phép lạ” lan rộng khắp Nghệ An và nhiều vùng miền khác.
Không chỉ người dân địa phương, mà nhiều khách hành hương phương xa cũng tìm đến nơi đây để cầu nguyện, tạ ơn, và xin ơn bình an. Mỗi dịp 13 hằng tháng, đặc biệt là ngày lễ kính Thánh Antôn (13/6), hàng ngàn tín hữu từ khắp nơi lại quy tụ về Đền Thánh, cùng nhau tham dự Thánh lễ, tĩnh tâm và cảm nghiệm ơn Chúa ban.
Trước dòng người hành hương ngày càng đông đảo và những phép lạ được lan truyền, Đức Giám mục Giáo phận Vinh đã quyết định chọn Linh địa Trại Gáo – Đền Thánh Antôn làm trung tâm hành hương chính thức của Giáo phận. Quyết định này vừa để tri ân Thánh Antôn vì những ơn lành đã ban, vừa khích lệ các tín hữu noi gương ngài trong đời sống mến Chúa và yêu người.
Ngày nay, linh địa Trại Gáo không chỉ là nơi cầu nguyện, mà còn là biểu tượng đức tin của người Công giáo xứ Nghệ. Bên cạnh các hoạt động tôn giáo, nơi đây còn được đầu tư phát triển các công trình phục vụ cộng đồng, như sân chơi thể thao và khu sinh hoạt dành cho giới trẻ, thể hiện tinh thần “đức tin sống động trong đời sống thường nhật” mà Giáo phận Vinh luôn hướng tới.
Từ một vùng đất hoang sơ, Trại Gáo đã trở thành thánh địa thiêng liêng của Giáo phận Vinh, nơi đức tin được vun đắp qua biết bao thế hệ. Hơn một thế kỷ trôi qua, phép lạ của Thánh Antôn Padôva vẫn tiếp tục được cảm nhận nơi đây – qua những con người sống đạo đơn sơ, hiền lành, luôn tín thác vào Thiên Chúa.
Mỗi bước chân hành hương về Linh địa Trại Gáo là một hành trình trở về với đức tin, với lòng biết ơn và hy vọng. Nơi ấy, tiếng chuông Đền Thánh vẫn ngân vang giữa núi rừng xứ Nghệ, như lời mời gọi muôn người đến để tạ ơn và đón nhận bình an – bình an mà chỉ những ai đặt trọn niềm tin nơi Chúa mới có thể cảm nhận trọn vẹn.
Khởi công sân chơi thể thao tại Linh địa Trại Gáo: Công trình thiện chí hay can thiệp gây tranh cãi?
Sáng ngày 27/11/2023, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Nghệ An phối hợp với Linh địa Trại Gáo – Đền thánh Antôn, Giáo phận Vinh tổ chức lễ khởi công công trình sân bóng chuyền và khu tập thể dục ngoài trời.
Buổi lễ có sự hiện diện của Đại tá Nguyễn Kỳ Hồng – Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Linh mục Nguyễn Văn Hiệu – Giám đốc Đền thánh Antôn, cùng đông đảo bà con giáo dân giáo xứ Trại Gáo.
Theo thông tin từ Đài Truyền hình Nghệ An, hoạt động này nhằm hướng tới kỷ niệm 79 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và mừng Lễ Giáng sinh năm 2023, với mục đích tạo sân chơi lành mạnh cho người dân và giáo dân trong khu vực.
Ngay sau khi tin tức được đăng tải, nhiều ý kiến từ cộng đồng mạng, đặc biệt là người Công giáo trong và ngoài Giáo phận Vinh, đã bày tỏ sự lo ngại.
Một số người cho rằng việc xây dựng công trình dân sự trong khu linh địa – vốn là nơi hành hương, cử hành phụng vụ và cầu nguyện – có thể làm thay đổi công năng tôn giáo của khu đất, và không phù hợp với truyền thống thánh thiêng của Trại Gáo.
Trước đó, Tòa Giám mục Giáo phận Vinh cũng từng có thông báo chính thức về vụ việc đất đai liên quan đến giáo xứ Trại Gáo, nêu rõ ranh giới và quyền sử dụng đất thuộc về Giáo phận. Điều này càng làm dấy lên nghi ngờ rằng công trình khởi công chưa được Giáo phận phê chuẩn chính thức, dẫn đến sự nhạy cảm về mặt pháp lý và tôn giáo.
Đại diện Bộ CHQS tỉnh Nghệ An nhấn mạnh rằng đây là hoạt động dân vận, gắn kết quân – dân, nhằm tăng cường quan hệ thân thiện với đồng bào Công giáo.
Việc xây dựng công trình thể thao được xem là biểu tượng của tinh thần “Bộ đội Cụ Hồ” thời bình, hướng đến chung sống hòa hợp và phát triển cộng đồng.
Linh mục Đặng Quốc Huy, phụ tá Đền thánh, cũng bày tỏ lời cảm ơn đến chính quyền vì sự quan tâm. Tuy nhiên, phía giáo dân vẫn mong muốn mọi hoạt động trong linh địa phải được thực hiện minh bạch, tôn trọng quy định của Giáo phận, để tránh hiểu lầm hoặc gây chia rẽ.
Sự kiện tại Linh địa Trại Gáo cho thấy tính nhạy cảm của việc can thiệp hành chính vào các cơ sở tôn giáo. Dù thiện chí của chính quyền là đáng ghi nhận, nhưng với người Công giáo, đất nhà thờ – nhất là linh địa – là không gian thiêng liêng, không thể tùy tiện thay đổi mục đích sử dụng mà thiếu sự đồng thuận của Tòa Giám mục.
Do đó, câu chuyện sân chơi thể thao tại Linh địa Trại Gáo không chỉ là vấn đề xây dựng, mà còn là bài học về đối thoại, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau giữa Nhà nước và Giáo hội.
Linh địa Trại Gáo – nơi gắn liền với Đền thánh Antôn, một điểm hành hương nổi tiếng của Giáo phận Vinh – đang trở thành tâm điểm chú ý sau sự kiện khởi công sân chơi thể thao.
Dù mong muốn mang lại lợi ích cộng đồng, công trình này cũng đặt ra những câu hỏi lớn về ranh giới giữa thiện chí và can thiệp, giữa phát triển cộng đồng và tôn trọng không gian tôn giáo.
Nguyễn Ninh / GiaoDan
Ảnh: truyenhinhnghean
