Mỗi năm, vào ngày 14/9, Giáo hội Công giáo cử hành lễ Suy Tôn Thánh Giá, tưởng nhớ Thập giá cứu độ – biểu tượng của tình yêu và hy sinh tuyệt đối nơi Đức Giêsu Kitô. Trong bầu khí linh thiêng ấy, người tín hữu tại Sài Gòn thường nhớ đến cây Thánh giá Chánh đang được treo trang trọng trên Cung Thánh của Vương Cung Thánh Đường Chánh Tòa Đức Bà.
Không chỉ là một tác phẩm điêu khắc tinh xảo bằng gỗ, Thánh giá này còn gắn liền với một giai thoại truyền khẩu từ thế kỷ XIX, được nhiều người kể lại như một minh chứng sống động cho sự quan phòng của Thiên Chúa.
Giai thoại về nguồn gốc cây Thánh giá
Theo lời kể được lưu truyền, vào năm 1864, một chiếc tàu chiến phương Tây khi đến vùng biển Việt Nam đã không may bị chìm. Trong biến cố ấy, có một người lính may mắn thoát chết, trôi dạt vào một hòn đảo hoang.
Khi tỉnh lại, anh chỉ còn lại duy nhất một con dao găm để sinh tồn. Anh phải nhặt những trái cây chim ăn rơi xuống để sống qua ngày. Trong một lần đi tìm thức ăn, anh bắt gặp một khúc gỗ khô có hình dáng giống Chúa Giêsu chịu nạn. Với lòng tin và sự kiên nhẫn, anh bắt đầu gọt đẽo từng chút một. Dần dần, khúc gỗ trở thành một tượng Chúa chịu đóng đinh đầy cảm động.
Sau đó, khi một con tàu khác ghé qua đảo, anh được cứu sống và mang theo bức tượng về Sài Gòn. Khi cập bến, anh trao tặng bức tượng này cho nhà thờ Tân Qui.
Đến Hội chợ triển lãm Đông Dương 1866–1867, bức tượng được trưng bày và đã được cha sở họ đạo Sài Gòn mua lại. Kể từ đó, Thánh giá này được đặt tại nhà thờ chính tòa mới xây và tồn tại cho đến hôm nay.
-
Năm 1980, nhân dịp kỷ niệm 100 năm khánh thành Nhà thờ Đức Bà, cha sở Phaolô Nguyễn Huỳnh Điểu đã cho tu bổ và sơn lại Thánh giá với 10 ký sơn, giúp bảo quản tượng được bền vững hơn.
-
Thông tin về giai thoại này được hai ông Phaolô Nguyễn Cang Thường và Tađêô Nguyễn Văn Nhạn – vốn là cựu chủng sinh địa phận Sài Gòn và từng tham gia Ban biên tập Tuần báo Tông đồ (1948–1965) – kể lại cho ông Lêô Nguyễn Văn Quí, một giáo dân nhiệt thành thuộc giáo xứ Phước Lễ, Bà Rịa.
-
Ông Quí đã ghi chép lại trong cuốn Sưu tập Những họ đạo cổ xưa của Sài Gòn – Tây Đàng Trong (1992). Sau này, ông Lêô Quí đã được Chúa gọi về lúc 01g00 ngày 12/3/2020 tại Bà Rịa; hài cốt hiện an vị tại Nhà thờ Mồ Bà Rịa.
Dẫu rằng câu chuyện về cây Thánh giá Chánh Nhà thờ Đức Bà vẫn cần thêm nhiều bằng chứng lịch sử để kiểm chứng, nhưng với người tín hữu, đây không chỉ là một hiện vật cổ kính, mà còn là biểu tượng đức tin, lời nhắc nhớ về sự sống còn, lòng kiên trì và niềm tin vào tình thương Thiên Chúa.
Mỗi khi ngước nhìn Thánh giá trên Cung Thánh Đức Bà Sài Gòn, người tín hữu được mời gọi chiêm ngắm mầu nhiệm tình yêu cứu độ, để rồi thêm xác tín rằng: “Nhờ Thánh giá, chúng ta được cứu độ”.
